ذMBR و GPT، دو نوع روش ذخیره‌سازی اطلاعات و داده‌های پارتیشن‌بندی شده هستند.

MBR چیست؟

ویژگی‌های اصلی MBR:

• استاندارد MBR یا ام بی آر، مخفف عبارت Master Boot Record است.
• MBR، اولین بار در سال 1983 و همراه با سیستم‌عامل DOS 2.0 معرفی گردید.
• MBR، یک بخش یا سکتور کوچک و ویژه از هاردیسک است؛ که در ابتدای هر درایوی یا به عبارتی هر هارد دیسکی قرار می‌گیرد.
  MBR، حاوی یک بوت لودر (Boot Loader) برای سیستم عامل نصب شده بوده و اطلاعاتی در مورد ساختار پارتیشن‌های منطقی درایو (هارد دیسک)، پارتیشن بودت سیستم عامل و … دارد. بوت لودر نیز یک کد کوتاهی است؛ که بوت لودر بزرگتر را از یک پارتیشن دیگر رروی درایو لود (بارگزاری) می‌کند.
• MBR، تنها برروی دیسک‌هایی تا ظرفیت دو ترابایت قابل اجرا است. یعنی آنکه این سیستم، تواناییشناسایی پارتیشن‌هایی با ظرفیت بیشتر از 2 ترابایات و یا 2000 گیگ را ندارد.
• MBR تنها از 4 پارتیشن اولیه پشتیبانی می‌کند؛ و در صورت نیاز به تعداد بیشتر، لازم است که یکی از پارتیشن‌ها را تحت عنوان extended partition ساخته و پارتیشن‌های منطقی را در داخل آن ایجاد کرد.
• در دیسک‌های MBR، داده‌های مربوط به پارتیشن‌بندی و بوت در یک موقعیت ذخیره می‌شوند؛ و چنانچه این داده‌ها اور رایت یا مخدوش شوند، به دردسر بزرگی خواهید افتاد.

اگر ویندوز شما روی سیستم نصب شده است، بیت‌های نخستین بوت لودر ویندوز در این بخش قرار دارند؛ و به همین دلیل است که در زمان اور رایت (Overwrite) ویندوز ممکن است که نیاز به رفع ایرادات MBR پیدا کنید؛ و ویندوز شما بوت نشود. اگر سیستم عامل شما از نوع لینوکسی است، GRUB Boot Loader عمدتا در MBR قرار دارد.

فعالیت‌های MBR

در داخل MBR، یک کد اجرایی بسیار کوچکی به نام «مستر بوت کد» (Master Boot Code)، «مشخصه» (Signature Disk: سیگنچر دیسک) و همچنین جدول پارتیشن‌ها (Partition Table: پارتیشن تیبل) دیسک شما قرار دارد. در انتهای MBR نیز یک ساختار 2 بایتی به نام «کلمه امضا» (Signature Word: سیگنچر ورد) وجود دارد؛ که همیشه به شکل 0x55AA ست شده و انتهاب سکتور را مشخص می‌کند. همچنین Signature Word وظیفه‌ی علامت‌گذاری انتهاب EBR (مخفف عبارت Extended Boot Record) را به‌همراه «بخش بوت» (Boot Sector: بوت سکتور) بر عهده دارد. «شناسه دیسک» (Disk Signature: دیسک سیگنچر) نیز یک عدد منحصر به فرد است که در offset ای به شکل 0x0aB8 قرار گرفته و وظیفه‌ی شناساندن دیسک به سیستم عامل را بر عهده دارد. در ویندوز 2000، اطلاعات مربوط به Disk Signature را می‌توان در رجیستری و به آدرس زیر مشاهده کرد:
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\MountedDevices

به‌صورت کلی، فعالیت‌های MBR به شکل زیر خلاصه می‌شود:

1. اسکن جدول پارتیشن‌ها (Partition Table: پارتیشن تیبل) برای پیدا کردن پارتیشن فعال (Active Partition: اکتیو پارتیشن)
2. پیدا کردن سکتور شروع (Starting Sector: استارتینگ سکتور) مربوط به پارتیشن فعال
3. لود یا بارگزاری کردن یک کپی از بخش بوت (Boot Sector: بوت سکتور) از داخل پارتیشن فعال به داخل مموری (Memory) سیستم
4. انتقال دستورات کنترلی به کدهای اجرایی موجود در بوت سکتور

اگر به هر دلیلی MBR نتواند هر یک از فعالیت‌های بالا را به‌درستی انجام دهد، سیستم یکی از خطاهای زیر را صادر می‌کند:

• Invalid Partition Table
• Error Loading Operating System
• Missing Operating System

GPT چیست؟

استاندارد جدیدی که به تدریج جای MBR را می‌گیرد.

ویژگی‌های اصلی GPT:

• استاندارد GPT، مخفف عبارت GUID Partition Table است.
• GPT، به‌عنوان قسمتی از پروژه‌ی میان‌افزار UEFI یا Unified Extensible Firmware Interface معرفی شد.
  – UEFI همان کنسول گرافیکی است که جایگزین BIOS سیستم شده است.
  – تقریبا همه‌ی سیستم‌های سخت افزاری جدید، به‌جای BIOS از UEFI استفاده می‌کنند.
• GPT مکانیزم انعطاف پذیر تری برای پارتیشن‌بندی دیسک‌ها نسبت به MBR قدیمی ارائه کرد.
• GPT، محدودیت‌های MBR را ندارد.
• با استفاده از GPT، درایوهای شما می‌توانند به مراتب بزرگ‌تر بوده و محدودیت ظرفیت آنها نیز به سیستم عامل و سیستم پرونده یا فایل سیستم آنها بستگی دارد.
• با استفاده از GPT، می‌توان تعداد نامحدودی پارتیشن را ایجاد کرده و محدودیتی که در اینجا وجود دارد، تنها خود سیستم عامل است؛ و دیگر نیازی به ایجاد پارتیشن از نوع Extended وجود ندارد.
• در GPT، ظرفیت و الگوی تعیین پارتیشن‌ها به‌صورت کاملا خود شناس (Self Identify) انجام شده و همین امر باعث بالا رفتن قابلیت‌های آن می‌شود.
• در GPT، داده‌های مربوط به پارتیشن‌ها بر روی خود پارتیشن‌ها قرار گرفته و دیگر مانند MBR در سکتورهای مخفی ذخیره نمی‌شوند.
• GPT، این قابلیت را دارد که اطلاعات جدول پارتیشن‌های خود را به‌صورت بکاپ (Backup) در پارتیشن‌های مختلف قرار دهد؛ که هم برای امور بکاپ و پشتیبانی (Backup) و هم برای Integrity داده‌ها بسیار مهم است. به عبارتی، GPT نسخه‌های متعددی از داده‌ها را روی دیسک ذخیره می‌کند؛ و به همین دلیل اطمینان‌پذیری بالاتری داشته و در صورت وارد آمدن آسیب به دیسک، می‌توان آنها را بازیابی کرد. اما در سیستم MBR هیج راهی برای تشخیص اینکه به داده‌های سیستم آسیب رسیده است یا خیر وجود ندارد؛ و تنها در زمان بوت شدن سیستم متوجه می‌شوید که سیستم با مشکل روبروست و پارتیشن‌های درایو شما ناپدید شده‌اند.
• فرمت پارتیشن‌های GTP، از Version Number و Size Field ها برای گسترش در آینده استفاده می‌کند.
• هر پارتیشن در GPT دارای یک شناخته منحصر به فرد به نام GUID است؛ و همچنین یک نوع محتوا برای هر پارتیشن یا Content Type تعریف شده است؛ لذا تداخلی در شناسایی پارتیشن‌ها هرگز پیش نخواهد آمد.
• هر پارتیشن GPT برای خود، دارای یک نام 36 کاراکتری Unicode می‌باشد؛ این بدین معناست که هر نرم افزاری می‌واند برای خود، یک نام برروی پارتیش برای کاربران قرار دهد؛ که فقط برای کاربر قابل مشاهده بوده و تداخلی در اصل مطلب پارتیشن‌ها در GPT نداشته باشد.
• برای اینکه GPT بتواند با MBR سازگاری داشته باشد، محدوده‌ی محافظت شده MBR یا Protective Area بر روی GPT همچنان حفظ می‌شود.

تفاوت‌های عمده‌ی GPT و MBR

تشخیص MBR و GPT بودن درایو و هاردیسک

فهمیدن پشتیبانی مادر بورد از GPT

آموزش تبدیل MBR به GPT (به زودی)