کمین در عملیات منظم و نامنظم صورت گرفته و در واقع از تاکتیکهای نظامی میباشد؛ که میتواند به لشکرهای کوچک کمک کند؛ تا لشکرهای بزرگتر از خود را از پا درآورند. در کمین نشستن، قدمتی به قدمت جنگ دارد؛ و از آغاز، در جنگها و درگیریها استفاده میشدهاست.
قصد از کمین
قصد از کمین، برهم زدن نظم دشمن کلاسیک، کاهش نیروی دشمن، و تضعیف روحیه آنها است. در برخی موارد سعی میشود دشمن به سمت مورد نظر هدایت شود.
کمین، از تاکتیکهای بسیار مؤثر و مورد پسند چریکهاست؛ زیرا:
- در اجرای آن نیازی به تصرف زمین و نگهداری آن نمیباشد .
- یگانهای کوچک میتوانند با تجهیزات کم و ساده ، یگانهای بزرگ را به ستوه درآورند.
- نیروهای کمین خورنده را مجبور میکند که در زمان و مکان نامناسب بطور قطعی درگیر شوند .
- از جابجا شدن وسیع نیروها جلوگیری میکند.
- با از بین بردن سلاحها و مهمات دشمن آنان را در محدودیت و فشار قرار میدهد.
- با کشتن و اسیر نمودن سران و افراد برجسته آنان توان رزمی و روح جنگجویی دشمن را تضعیف میکند.
اهداف کمین:
- علیه نیروهای پیاده و سواره
- علیه نیروهای تاخت دشمن (قبل و بعد از تاخت ).
- علیه قطارهای حامل سوخت ، نفرات ، مهمات ، تجهیزات و آذوقه …
- علیه گشتیهای شناسایی و رزمی دشمن.
- علیه وسایل که از جاده ها و مرزها بصورت غیر مجاز و پنهانی عبور می نماید.
منظور از کمین:
کاهش دادن قدرت رزمی و نابودی و به ستوه آوردن دشمن است که شامل موارد ذیل میباشد:
کسب اطلاعات و اخبار از دشمن
- کانالیزه کردن دشمن بوسیله غیر قابل عبور کردن مسیرها.
- خسته کردن و تضعیف دشمن.
- به تأخیر انداختن و کند کردن عملیات دشمن.
- جلوگیری از گسترش دشمن در منطقه .
- دست گرفتن ابتکار عمل در منطقه و آزاد سازی نیروهای خودی.
- گرفتن اسیر و مهمات و وسایل تدارکات دشمن.
- ابراز وجود در منطقه و نا امن کردن منطقه برای دشمن.
- انهدام و نابودی و کاهش دادن توان رزمی دشمن.
- منحرف کردن دشمن از انجام مأموریتهای طرح ریزی شده دشمن .
- تشدید نمودن اقدامات تأمینی در حرکت دادن ستونهای کامیونی و سایر نیروها.
- جلوگیری از گشت زنی های پیگیر و بیش از اندازه ، و محتاط و محافظه کار نمودن دشمن.
- جلوگیری از عملیات تهاجمی دشمن و ناگزیر ساختن وی به پذیرش پدافند.
- برهم زدن یکپارچگی نیروهای دشمن و مجبور ساختن دشمن به حرکت کردن در ستونها و عده های کوچکتر .
- گریز دادن دشمن از رزم شبانه به انگیزه ترس از کمین و همواره در حالت ترس و نگرانی نگهداشتن دشمن .
انتخاب کمینگاه
کمینگاه معمولاً بهگونهای انتخاب میشود؛ که بهترین استتار و اختفا را دارا باشد؛ دارای میدان دید و تیر مناسب باشد؛ و موضعی باشد که در مورد آن، نتوان ضد کمین اجرا کرد. داشتن راه فرار امن و مخفی، و دور بودن از پایگاه دشمن، از دیگر ویژگیهای یک کمینگاه خوب است. کوهها، تنگهها، گردنهها، شیارهای کمعمق جنگلی، درختان بلند، و زمینهای پر از برگ از کمینگاههای مناسب هستند.
اطلاعات لازم برای یک کمین موفقیت آمیز
اصولاً اطلاعات، چشم هر عملیات میباشد؛ و هر عملیات و نبردی که بدون اطلاعات انجام پذیرد، مانند کوری است که در یک منطقه پر از خار وخاشاک رها شود؛ فلذا برای اجرای یک کمین موفقیتآمیز، اطلاعات ذیر ضروری است:
- تعداد نفرات دشمن و سلاحهایی که دشمن همراه دارد.
- طول ستون دشمن و فاصله نیروهای کمکی دشمن تا منطقه کمین.
- نوع خودروهایی که دشمن از آن استفاده می نماید از قبیل ( زرهی، سبک ، سنگین و ..)
- سمت حرکت دشمن و زمان احتمالی و ورود دشمن به منطقه کمین.
- مدت زمان احتمالی که نیروهای کمکی دشمن آن مسافت را میپیمایند.
- نوع جاده هایی که دشمن از آن استفاده میکند.
- نوع آموزش و روحیه و تحرک نیروهای دشمن.
منابع کسب اطلاعات برای یک کمین موفقیت آمیز
- جاسوسی.
- افراد بومی ( چوپانان ، دهقانان ، کشاورزان و …).
- نقشه های هوایی و زمینی ، کالک و اسناد و مدارک و نقشه های غنیمتی .
- اسرا و در بین اسرا افراد برجسته دشمن.
- نقل و انتقالات آشکار دشمن.
مناطق مناسب برای کمین
- کوهستان: تنگهها، گردنهها، سربالاییهای تند، پیچ جادهها.
- جنگل: مزارع، بیشهزارها، نخلستان، گذرگاههای جنگلی.
- دشت: شیارها، گودالها، پستی و بلندیها (با استفاده از کمین عنکبوتی).
خصوصیات و شرایط منطقه کمین
- داشتن استتار، اختفا، پوشش.
- داشتن میدان دید و تیر وسیع و تسلط بر منطقه عبور دشمن و دید نداشتن دشمن نسبت به منطقه کمین.
- وسعت میدان کمین به حدٌی باشد که کلیه قوای دشمن در محاصره قرار گیرند.
- منطقه کمین باید طوری انتخاب شود که دشمن امکان سنگر بندی متقابل در برابر ما را نداشته باشد.
- داشتن مناطقی در عقب و پهلوها برای ایجاد تأمین جهت جلوگیری از گسترش و کنترل مانور دشمن.
- داشتن راههای مخفی و پوشیده از منطقه عمل تا موضع کمین.
- پوشش حرکت در موقع عقب نشینی.
- محل کمین باید از پناهگاه دشمن دور باشد.
- نداشتن معابر نفوذی برای دشمن جهت دور زدن نیروهای کمین.
سلاحها و تجهیزات کمین
- تیربار: برای آتش قوی جهت پوشاندن عمق محل کمین.
- آر پی جی 7: برای منهدم کردن خودروهای حامل نفرات ، مهمات ، تانکها و نفربرها.
- مواد منفجره و مین: برای انهدام پلها و بستن جادهها سر راه خودروها و تانکها.
- نارنجک دستی و تفنگی: برای انهدام نیروها و خودروها
- منٌور: جهت روشن کردن منطقه کمین و کشتارگاه در شب.
- تجهیزات انفرادی: جیره غذا، آب، وسایل کمکهای اولیه، کوله پشتی و…
سازماندهی نیروهای کمین
- تیم آتش: وظیفه انهدام ابتدا و انتهای ستون را بر عهده دارد.
- تیم هجوم: وظیفه کشتن نیروهای در حال مقاومت و انهدام خودروها و تجهیزات را بر عهده دارد.
- تیم تخریب: وظیفه مین گذاری در معابر نفوذی و انهدام پلها و تونلها را بر عهده دارد.
- تیم تجسس و پاکسازی: وظیفه جمع آوری اطلاعات ،اسناد و مدارک از دشمن و شناسایی فرماندهان و مسئولین آنها و دستگیری جهت تضعیف روحیه دشمن را دارد.
- تیم پشتیبانی: در صورت نیاز با حجم اتش زیاد وارد عمل میشود.
- تیم تأمین: ایجاد امنیت برای منطقه کمین و نیروهای کمین را برعهده دارد.
ملاحضات مهم در یک کمین موفقیت آمیز
- غافلگیری: ضربه زدن به دشمن در زمان و مکانی که انتظار آنرا ندارند.
- تطبیق آتشها: هماهنگ بودن کلیه آتشهای موجود در کمین.
- سادگی: طرح عملیات باید ساده ، مشروح و قابل اجرا باشد.
- آموزش و انضباط: علاوه بر دیدن آموزشهای لازم باید در طول عملیات انضباط کامل را رعایت کنند و از قبل تطبیق آتشها و وظایف فردی طراحی شده باشد.
- کنترل: در عملیات کمین باید اقدامات کنترلی شدیدی موقع حرکت ، اشغال ، درگیری و عقب نشینی توسط فرمانده وجود داشته باشد.
- تأمین: جناحین و عقب کمینگاه آسیب پذیر است و باید برای تأمین آن اقدامات زیر را انجام داد :
- رده بندی در عمق و استقرار در شب
- تعیین مناطق دیده بانی
- عدم صدا و روشنایی
- طرح عقب نشینی مناسب
- تأمین مسیرهای عقب نشینی
- سرعت و جسارت در اجرای عملیات
خصوصیات افراد کمین
- سریع و بموقع خبر کردن نفرات از نزدیک شدن هدف.
- رعایت کردن انضباط آتش به هنگام درگیری.
- بازکردن آتش در زمان معین.
- بکار بردن اقدامات تأمینی و منطقی در صورت کشف شدن کمین.
- تغییر سمت دادن آتش پشتیبانی زمانیکه عناصر هجوم به هدف یورش می برند.
- عقب نشینی بموقع بطرف نقطه الحاق.
- صبر و مقاومت در طول ساعات کمین و تحمل سختیها و مشکلات از قبیل : تشنگی ، گرسنگی ، سرما ، گرما و …
راههای جلوگیری از افتادن به دام کمین
- داشتن اطلاعات دقیق از وضعیت منطقه عملیات یا منطقه عبور.
- شناسایی موقعیت چریکها و آشنایی به ساز و برگ و استعداد و شگردهای آنها.
- توجه دقیق و بررسی و مطالعه سرگذشت و نوع عملیات، شکستها و پیروزیهای یگانهای قبلی.
- استفاده از تجربیات فرماندهان قبلی.
- سازماندهی واحدهای مربوطه و تقسیم تیربارها و خمپارهاندازها و توجه به تقسیم قدرت آتش.
- رعایت طرح تأمین (گماردن جلودار، عقبدار، پهلودار).
- بهمحض رسیدن به حداقل 700 متری، هر نقطه مشکوک یا کمینگاه، توقف کامل کرده، پدافند دورادور اتخاذ و حتی درصورت نیاز، با خمپارهانداز یا توپخانه، چند گلوله به نقطه مشکوک شلیک کرد.
- درصورت عدم تیراندازی، حتماً شناسایی دقیقی بهعمل آورده و پس از گماردن تأمین حرکت نمایید.
- استفاده از هلیکوپترها و هواپیماها بهعنوان پشتیبانی هوایی درصورتیکه ستون اعزامی، سنگین باشد.
- وقتی وارد منطقه خطرناک شدیم، حتماً حرکت و پیشروی بهصورت خیزبهخیز صورت گیرد.
- در هوای مه آلود، بارندگی و کولاک، از ستونکشی پرهیز نموده و از وارد شدن به مناطق نا امن خودداری شود.
- عبور از بین درختان انبوه و جنگل پوشیده بدون اطمینان، صددرصد خودکشی است.
- در موقع حرکت در دشت و کویر نیز فقط چند قدمی را نبینید؛ زیرا آنجا نیز خالی از کمین نیست.
- حتماً باتوجه به شرایط اقلیمی، یگان را مجهز نمایید.
- بههنگام استراحت یا توقف و یا تجمع در منطقه، پدافند دورادور حتماً برقرار شود.
- همیشه بهعقبدارها بسپارید که در هنگام حرکت، هرچند یکبار به عقب نگاه کرده و با شناسایی به پیش بروند؛ و هرگونه حرکت مشکوکی را به فرمانده اطلاع دهند؛ که توسط دشمن از پشت غافلگیر نشوند.
- فرمانده ستون یا یگان، بهطور مداوم بهجلو و عقب ستون حرکت کرده و کنترل نماید.
- در ساعات ممنوعه در منطقه هرگز حرکت نکنند.
- شناسایی تکتک نفرات برای فرمانده الزامی است؛ مخصوصاً افرادی که شغلهای حساسی دارند؛ مانند: بیسیمچیها، راهنماها، بلدچیها، افراد رابط محلی و توجه خاص به حرکات مشکوک افراد داشته و آنها را نیز زیر نظر بگیرند.
- از افرادی که برای خرید به روستاها میروند؛ تا برای پرسنل وسایل تهیه کنند دقیقاً مراقبت شود.
- درحین راهپیمایی و ستونکشی، از تماس افراد بومی خودداری و هیچکدام از آنها را از نوع مأموریت خود مطلع نکنید.
- در موقع حرکت با خودروها یا حتی ستونکشی بهصورت پیاده، همیشه در مناطق مختلف از یک نوع آرایش تاکتیکی استفاده نکنید.
- تیربارهای سبک را روی خودروها نصب کرده و مناطق آتش و مسیر در حرکت را با بقیه تیربارهای سنگین تقسیم کنید؛ و درحین حرکت، با توقف کوتاه برای هر خودرویی، دیدهبان بگذارید.
انواع کمین از نظر زمان و پیش بینی
اما کمینها از نظر زمانی و پیشبینی، به دونوع تقسیم میشوند:
- – کمین با فرصت (طرحریزی شده):
عبارت است از کمینی که از قبل پیشبینی و بر مبنای اطلاعات دقیق و کافی از استعداد، تجهیزات، جنگ افزار، مسیر حرکت، مسیر برگشت، منطقه تجمع هدف و غیره اقدام به طرحریزی از یک مبداء تا مقصد میشود. کمین با فرصت زمانی اجرا میشود؛ که مطمئن باشیم دشمن از نقطه یا منطقه مورد نظر عبور خواهد کرد. عبور و مرور ستونهای خودرویی، دسته ضربت، تأمین گشتیها و نظیر آنها، دلیل بر چگونگی فعالیتهایی است؛ که به ما اجازه میدهد؛ تا با دقت و بررسی کامل بتوان یک کمین مؤثر را طرحریزی و اجرا نمود. - کمین تعجیلی (اتفاقی، ناگهانی):
این نوع کمین علیه هدفهایی بهکار میرود؛ که بهطور ناگهانی و بدون اطلاع قبلی، در مسیر حرکت نیروها و گشتیها ظاهر میشوند؛ و عناصر خودی ناگزیر به اجرای کمین میباشند. مانند:- مواقعی که اخبار و اطلاعات مناسبی از وضعیت دشمن در دست نیست؛ که بتوان کمین طرحریزی شده را اجرا نمود.
- زمانیکه اغلب گشتیها درحین اجرای عملیات با دشمن روبرو شده و اجباراً کمین میکنند. بدینمنظور، لازم است که در زمان و مکان مناسبی، این افراد تمرینهای لازم را انجام دهند؛ تا درحین عملیات واقعی، دچار سردرگمی و بلاتکلیفی نشوند؛ و بتوانند از عهدهی درگیری برآیند.
انواع کمین با در نظر گرفتن موقعیت منطقه و وضعیت هدف
- کمین نقطهای:
کمین نقطهای باتوجه بهشرایط تاکتیکی زمین، تعداد نفرات کمین کننده و نوع هدف اتخاذ میشود؛ و عبارت از کمینی است که حداکثر تلاشهای عنصر هجوم نیروی کمین کننده در یک کشتارگاه منحصر به فرد متمرکز شود. مثلاًً بر حسب اطلاعات بدست آمده تعداد زیادی سرباز با یک خودرو و یا فرمانده منطقه با خودرو و مهمات و یا یگ گروه از گشتیها در یک لحظه معینی از دره یا از گردنهای خواهند گذشت؛ در چنین شرایطی بهترین کار، اجرای کمین نقطهای خواهد بود.
این نوع کمین را برای اولین بار شخصی بهنام «هانی بال»، علیه روسها بهکار بر؛د و پس از آن توسط کشور انگلستان علیه کشورهای زیادی اجرا گردید؛ و سپس در سطح وسیع و گستردهای در جنگجهانیدوم، روسها علیه آلمانها بهکار بردند؛ و ضربات سنگینی بر آلمانها وارد شد؛ و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز توسط ضد انقلاب فریبخورده، برعلیه نیروهای جمهوری اسلامی در منطقه کردستان اجرا شد. - کمین منطقهای:
عبارتست از کمینی که عناصر نیروی کمینکننده در چند کشتارگاه کمین گسترش یافته و دشمن را از جناحین، جلو و عقب منطقه ورودی یعنی در چند نقطه درگیر نموده و با استفاده از اصل غافلگیری و سرعت زیاد، ضربهنهایی را بر پیکر او وارد نماید. گستردگی یک کمین منطقهای، بستگی به استعداد، ساز وبرگ وضعیت تاکتیکی و مسیر عبور دشمن و سازمان و تجهیزات نیروی کمینکننده و اهداف آن دارد. این کمین در اصل، از چند کمین نقطهای تشکیلشده و علیه یگانهای بزرگ دشمن از قبیل ستون خودرویی، ستون یگانپیاده بهحالت راهپیمایی و گشتیهای سنگین و یگانهای مخصوص و نظایر آنها بهکار میرود.
در جنگ ویتنام (ویتکنگها)، علیه نیروهای آمریکایی از همین کمین استفاده کردند؛ و تلفات بسیار سنگینی به نیروهای آمریکایی وارد آمد؛ و در نهایت نیروهای آمریکایی مجبور به شکست شدند.
در اوایل جنگ منافقین و گروههای ضد انقلاب کومله و دمکرات علیه یگانهای جمهوری اسلامی در محور سقز-بانه و در (گردنه خان)، به اجرا گذاشتند و با استفاده از همین شیوه، یگانهای سپاه، بسیج و ارتش توانستند ضربات بسیار مهلکی به نیروهای ضد انقلاب وارد نمایند و امنیت منطقه کردستان را تأمین نمایند.
انواع کمین از نظر انهدام هدف
- کمین ایذایی:
عبارتست از کمینی که بمنظور آزار و اذیت و برهمزدن تأمین و آرایش حرکات دشمن و به تأخیر انداختن حرکت آنها سازماندهیشده و با تیراندازی روی هدفها به آنها آسیب میرساند؛ ولی قصد درگیری یا نابودی کامل دشمن را ندارندو بیشتر برای ایجاد ترس و وحشت، نا امن کردن منطقه و اعلام حضور خود در تمام منطقه اعمال میشود. - کمین انهدامی:
هدف از این کمین، نابودی کامل دشمن با اجرای آتش زیاد و سنگین و استفاده از حداکثر امکانات و تجهیزات است.
انواع کمین با توجه به فاصله عناصر هجوم
- کمین نزدیک:
عبارتست از یک کمین نقطه ای که عناصر هجوم در نزدیکی کشتارگاه بطور مخفیانه کمین نموده و مسافت هجومی آنان به اندازه 40 الی 50 متر یا در برد پرتاب نارنجک دستی خواهد بود.این نوع کمینها ناگزیر در جاهای باز و بدون پوشش اجرا میشود .مانند کمین عنکبوتی که در صورت کشف آن قبل از شروع عملیات نیروهای دشمن براحتی میتوانند عناصر کمین را زیر آتش سنگین گرفته و آنها را نابود یا اسیر نمایند. - کمین دور:
کمینی است منطقهای، که عناصر هجوم آن در مسافتهای بیش از برد نارنجک دستی یا بیش از 50 متر و در زمینها و نقاطی مستقر میشوند که دید و تیر مناسبی نسبت به هدف داشته باشند.
آرایشات کمین
- کمین عنکبوت (در دشت):
این نوع کمین، در زمینهای پست و هموار اجرا میشود؛ بهاینصورت که نیروها در اطراف کشتارگاه بهصورت دایره سنگر حفره روباه ایجاد میکنند؛ و روی سنگر نیز باید استتار شود. بهعبارتی کمین عنکبوتی، یک کمین نقطهای است؛ که بیشتر در مناطق کویری و بدون پوشش اجرا میگردد. بدینترتیب که عنصر هجوم در سنگرهای حفره روباهی که کاملاً با محیط، استتار و مخفی شده است، قرارگرفته و بهمحض رسیدن دشمن، به برد مؤثر یا کمینگاه و بنا بهدستور فرمانده کمین، از مواضع خود بیرون آمده و اتش سنگین خود را علیه دشمن باز کرده و او را مورد حمله قرار میدهند. این نوع کمین، برای اولین بار در ویتنام توسط ویتکنگها، برعلیه نیروهای آمریکایی، در دشت اجرا شد؛ زیرا کلیه کمینها تا آن روز، در مناطق کوهستانی و سخت اجرا میشد، و نیروهای آمریکایی تصور آنرا نمیکردند که ویتکنگها یک شیوه و تاکتیک جدید بهکار برند. - کمین خطی یکطرفه:
این نوع کمین در مواقعی که یک طرف منطقهی کمین، برای نیروهای کمین امن و منطقهای دیگر نا امن باشد. در این صورت، نیروی کمینزننده در طرف امن، تیمهای خود را سازماندهی کرده و بعد از اجرای کمین، بهراحتی فرار میکنند. و یا این نوع کمین در مناطقی استفاده میشود که یک طرف آن پرتگاه و طرف دیگر آن ارتفاعات است؛ که در اینصورت، نیروی کمینزننده، تیمهای خود را روی ارتفاعات سازماندهی میکند؛ و پس از اجرای کمین بهراحتی فرار میکنند. - کمین خطی دو طرفه:
این نوع کمین، در مواقعی استفاده میشود که دو طرف منطقهی کمین، برای نیروی کمینزننده امن باشد. در اینصورت، نیروی کمینزننده، تیمهای خود را در دو طرف منطقهی کمین، سازماندهی میکند؛ و بعد از اجرای کمین، بهراحتی اقدام به فرار مینمایند. این نوع کمین، بیشتر در مواقعی استفاده میشود که جادهای از میان ارتفاعات میگذرد. - کمین اس (S):
کمین اس شکل، غالباً در کوهستان مورد استفاده قرار گرفته و معمولاً در جاهایی استفاده میشود که جادهها، پیچهای تندی داشته و دید راننده بسیار محدود است. - کمین ال (L) :
کمین ال شکل ، نسبت به منطقه کمینگاه و یا نوع چیدن نیروی کمین در محل ،نامگذاری می شود.اگر در کوهستان باشد در سر پیچها مورد استفاده قرار میگیرد و اگر در جاده ای مستقیم باشد و نتوان از کمین عنکبوتی استفاده نمود با چیدن نیروی کمین در کمینگاه بصورت ال اقدام به زدن کمین مینمائیم. - کمین زد (Z):
کمین زد شکل، در کوهستان و پیچهای تندی که دارای دید بسیار محدود هستند اجرا میشود. مخصوصاً زمانیکه وسایل نقلیه، از پایین به بالا میروند؛ چون در این هنگام، سرعت وسایل نقلیه بسیار کم شده و بهراحتی مورد هدف قرار میگیرند؛ و تلفات وسایل نقلیه و افراد داخل کمین، بسیار زیاد است. - کمین وی(V):
کمین وی، در جادههای کوهستانی به اجرا در میآید؛ که دارای یک پیچ تند است؛ زیرا در این نوع پیچها، سرعت ماشینها بهحداقل خود میرسد؛ و میتوان تلفات سنگینی در این نوع کمین به نیروهای داخل کمین وارد نمود. - کمین یو (U):
کمین یو شکل، در کوهستانی به اجرا در میآید؛ که دارای یک پیچ ملایم بوده و دارای یک کشتارگاه بزرگ است. در این نوع کمین، با توجه بهاینکه تمام ارتفاعات را عناصر کمین بهتصرف خود درآوردهاند، احتمال تصرف آنها از طرف نیروی داخل کمین بسیار مشکل است.
منابع: ویکیپدیا، آموزش نظامی geh.vcp.ir، آی آر ارتش
نظرات ثبت شده بدون دیدگاه