نواخت تیر جزء ویژگی‌های فنی یک اسلحه به‌شمار نمی‌رود؛ چراکه هر اسلحه‌ای می‌تواند بسته به شرایط جوی و ویژگی‌های مکانیکی خود، با سرعت‌های مختلفی شلیک کند. همچنین بنا به مشکلات گرمایی و تعداد مهما ، جنگ افزارهای خودکار نمی‌توانند در یک دقیقه کامل با نواخت تیر کامل خود شلیک کنند. در واقع از نظر تکنیکی و فنی، درست نیست که گلوله در دقیقه را شمار گلوله‌هایی که یک اسلحه در دقیقه شلیک می کند بدانیم!
برای سلاح‌های دستی مثل تفنگ‌های گلنگدنی یا توپخانه‌ها، نواخت تیر پیش از هر چیزی به میزان آموزش خدمه و برخی محدوده‌های مکانیکی بستگی دارد. نواخت تیر ممکن است به‌واسطه‌ی عوامل ارگونومیک تحت تأثیر قرار بگیرد. برای سلاح‌ها، طرح‌هایی که استفاده از اسلحه را آسان می‌کنند، مثل طراحی گلنگدن یا رهاکننده خشاب می‌توانند نرخ آتش را تحت تأثیر قرار دهند. در سلاح‌های سنگین‌تر، توپی که برروی یک پایه کشیده شونده نصب می‌شود (توپ‌های کششی) نواخت تیر بالاتری از توپ‌های نصب‌شده برروی برجک تانک و یا توپ‌های خود کششی دارد؛ چراکه خدمه می‌تواند راحت‌تر حرکت کرده و توپ را گلوله‌گذاری کنند. در داخل یک خودرو ، ممکن است فضای کافی برای ذخیره‌سازی شمار زیادی گلوله وجود نداشته باشد؛ یا برخی عوامل طراحی دیگر، بر فرآیند به‌کارگیری توپ تأثیر منفی بگذارند.
برای جنگ افزارهای خودکار مثل مسلسل‌ها ، نواخت تیر یک ویژگی مکانیکی اصلی به‌شمار می‌رود. همچنین با گذشت زمان، سلاح‌ها به نرخ‌های آتش بالاتری دست یافتند. یک واحد پیاده نظام کوچک که با سلاح‌های هجومی و مسلسل‌های مدرن مسلح شده باشد، می‌تواند قدرت آتش بسیار بالاتری از واحدهای بزرگتر مسلح به جنگ افزارهای قدیمی داشته باشد.
اندازه گیری نواخت تیر
سه راه استاندارد برای اندازه‌گیری نواخت تیر جنگ‌افزارهای خودکار وجود دارد.
1. نواخت تیر دوره ای:
عبارتست از نرخ آتش مکانیکی و اینکه جنگ افزار با چه سرعتی مراحل مسلح سازی، قفل شدن، شلیک، باز شدن و فشنگ‌پرانی را طی می‌کند.
اندازه‌گیری نرخ دوره‌ای با این فرض اندازه‌گیری می‌شود که اسلحه با سرعت هر چه تمام‌تر به‌کار گرفته می‌شود؛ و زمانی‌که برای مسلح‌سازی دوباره اسلحه توسط تیرانداز صرف می‌شود (مثلا برای تعویض خشاب)، محاسبه نمی‌شود. وقتی ماشه کشیده می‌شود، نواختی که گلوله‌ها شلیک می‌شوند، نواخت تیر دوره‌ای می‌باشد.
- سلاح‌های هجومی معمول دارای نرخ دوره‌ای 500 تا 800 تیر بر دقیقه هستند.
- مسلسل‌های معمول پیاده نظام، نرخ‌هایی بین 600 تا 1200 گلوله بر دقیقه می‌باشند.
- مسلسل‌های دستی M134 که بر روی بالگردها نصب می‌شوند، می‌توانند با نواخت تیر 100 گلوله بر ثانیه و یا 6000 گلوله بر دقیقه دست یابند.
2. نواخت تیر کارآمد:
در مقایسه با نواخت تیر دوره‌ای، نرخ کارآمد نرخ واقعی است که اسلحه در شرایط رزمی با آن نرخ شلیک می‌کند. اندازه‌گیری نرخ کارآمد با نرخ دوره‌ای آغاز می‌شود؛ اما عوامل دیگری نیز در آن دخیل هستند؛ مثل زمان صرف‌شده برای مسلح‌سازی دوباره، هدف‌گیری، تغییر لوله (در صورت لزوم) و زمان لازم برای توقف شلیک جهت خنک شدن اسلحه. مسلسل‌ها معمولا در دوره‌های کوتاهی شلیک می‌کنند؛ البته گاهی نیز مجبور به شلیک در دوره‌های طولانی مدت می‌اشند. نرخ آتش کارآمد همیشه پایین‌تر از نرخ دوره‌ای می‌باشد.
3. نواخت تیر ثابت:
نرخ آتشی که در آن اسلحه می‌تواند بدون بروز هیچگونه مشکلی شلیک کند .این نرخ با نرخ دوره‌ای آغاز می‌شود؛ اما زمان صرف شده برای مسلح‌سازی دوباره و سرد شدن اسلحه نیز مد نظر قرار می‌گیرد. نرخ ثابت پایین‌تر از نرخ کارآمد و بسیار کمتر از نرخ دوره‌ای است.
محدودیت‌های فنی نواخت تیر
محدودیت اصلی در نرخ‌های آتش بالا به‌واسطه مشکل گرما افزایش می‌یابد. حتی یک اسلحه دستی با شلیک گلوله تولید گرما می‌کند. یک مسلسل با چنان سرعتی گرما تولید می‌کند که به‌کارگیری تدابیری برای جلوگیری از گرم‌شدن بیش از حد آن ضروری به‌نظر می‌رسد. از جمله این راهکارها می‌توان به سنگین‌تر کردن لوله جهت کاهش سرعت گرم شدن، افزایش سرعت تعویض لوله توسط خدمه، استفاده از لوله‌های آب در اطراف لوله برای خنک‌سازی اسلحه اشاره کرد. تیربارچی‌های امروزی معمولا یک لوله یدکی را نیز به‌همراه خود دارند؛ تا در صورت لزوم، لوله اسلحه خود را تعویض کنند. این کار توسط یک خدمه آموزش دیده در چند ثانیه انجام می‌شود. مشکلات ناشی از گرم‌شدن بیش از حد اسلحه بسیار زیاد هستند؛ که از جمله آنها می‌توان به شلیک غیرعمدی و یا بروز عیب در شلیک اشاره کرد.
اسلحه‌های خنک‌شونده با آب می‌توانند به نرخ‌های آتش بسیار بالایی دست یابند (نزدیک به نرخ دوره‌ای)؛ اما در برابر بروز عیوب بسیار آسیب‌پذیر هستند .یک نمونه معروف، مسلسل سنگین M2 برونینگ است که هم دارای نمونه خنک شونده با هوا می‌باشد و هم نمونه خنک‌شونده با آب که نمونه اول دارای وزنی برابر 38 کیلوگرم و نمونه دوم 66 کیلوگرم به‌همراه سامانه خنک‌کننده می‌باشد.
به‌دلیل این عیوب، جنگ‌افزارهای خنک شونده با آب رفته‌رفته با نمونه‌های سبک‌تر خنک شونده با هوا جایگزین می‌شوند. در اسلحه‌های نصب‌شده برروی هواپیماها، به‌هیچ طرح خنک‌کننده‌ای نیاز نخواهد بود؛ چراکه هوای عبوری، خودبه‌خود اسلحه را خنک می‌کند. بنابراین مسلسل‌های نصب‌شده برروی هواپیما، می‌وانند مدت طولانی‌تر نسبت به همتایان زمینی خود شلیک کنند؛ و نواخت تیر آنها بسیار نزدیک به نرخ دوره‌ای‌شان می‌باشد.
یک عامل دیگر که برروی نواخت‌تیر تأثیر می‌گذارد، تأمین مهمات است .در نواخت‌تیر 100 گلوله بر ثانیه، شلیک یک ثانیه‌ای از M134 حدود 5/2 کیلوگرم گلوله 62/7 میلیمتری استفاده می‌شود و همین امر آن را به اسلحه‌ای غیر عملی برای نیروهای پیاده‌نظام تبدیل می‌کند؛ چراکه برای استفاده از آن مجبور خواهند بود حجم زیادی مهمات را با خود حمل کنند. به‌همین دلایل، اسلحه‌های با نرخ آتش بالا تنها برروی خودروها و یا روی سکوهای ثابت نصب می‌شوند.
نظرات ثبت شده بدون دیدگاه